Դիանա Աբգար

Դիանա Աբգարը եղել է հայ պատմության այն բացառիկ կանանցից մեկը, ով տասնամյակներ առաջ արդեն իր օրինակով կոտրել էր այն սահմանները, որոնք մինչև հիմա շատերի համար դեռ գոյություն ունեն։ Նա առաջին կինն էր աշխարհում, ով զբաղեցրեց դիվանագիտական պաշտոն։ 1919 թվականին նրան նշանակեցին Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր հյուպատոս Ճապոնիայում՝ մի իրադարձություն, որը գրանցվեց ոչ միայն հայ, այլև համաշխարհային պատմության մեջ։
Ծնված՝ հայ վաճառականի ընտանիքում Բուրմայում (այժմ՝ Մյանմա), մեծացած Հնդկաստանում, ապրել է Հոնկոնգում, ապա՝ Ճապոնիայում, որտեղ էլ ամբողջությամբ նվիրվեց հայկական սփյուռքի խնդիրներին։ Նրա տեսադաշտում էին գաղթականների պաշտպանությունը, Մեծ եղեռնից փրկվածների ճակատագրերը, ինչպես նաև Հայաստանի անկախության միջազգային ճանաչմանն ուղղված աշխատանքները։ Նա գրում էր, խոսում, հանդիպում, համոզում՝ երբեմն մենակ, առանց պետական մեխանիզմների աջակցության։
Դիանա Աբգարը օգտագործում էր իր գրիչն ու ձայնը որպես գործիքներ՝ դիվանագիտական և հասարակական դաշտերում ազդելու համար։ Նրա հոդվածներն ու գրքերը տարածվում էին աշխարհի տարբեր լրատվամիջոցներով, ներկայացնելով այն ճշմարտությունը, որը հաճախ անտեսվում էր՝ հայերի կոտորածների, սփյուռքի պայքարի ու Հայաստանի նորաստեղծ հանրապետության իրավունքի մասին։ Եվ այս ամենը՝ մի ժամանակ, երբ կանանց խոսքը հանրային դաշտում գրեթե լռեցված էր։
Նա առաջնորդ էր՝ առանց հռչակման, առանց բարձրաձայն կոչերի։ Նրա համառությունն ու հետևողականությունը ստիպում էին լսել նրան։ Եվ հենց այդ վստահության շնորհիվ էլ Հայաստանը նրան վստահեց ներկայացնել պետությունը՝ մի կնոջ, ով ոչ թե սպասում էր իրավասություն ստանալ, այլ ստեղծում էր այդ իրավասությունը իր գործողություններով։

Նա առաջիններից էր, բայց ոչ վերջինը։ Նրա թողած ժառանգությունը պետք է վերածվի ոգեշնչման՝ բոլոր այն կանանց ու աղջիկների համար, ովքեր այսօր որոնում են իրենց ձայնը բիզնեսում, պետական կառավարման մեջ կամ պարզապես՝ սեփական կյանքում։